Etsen van Marcus van Loopik

Scheppingsdagen

De eerste scheppingsdag

'In het begin schiep God de hemel en de aarde. De aarde nu was woest en leeg, en duisternis boven de oppervlakte van de diepte, en de geest van God zweefde over de oppervlakte van het water. En God sprak: "Er zij licht, en er was licht." En God zag het licht, dat het goed was, en God scheidde tussen het licht en tussen de duisternis. En God noemde het licht dag en de duisternis noemde Hij nacht. Het werd avond en het werd ochtend, één dag' (Gen. 1:1-5).

(Ets M. van Loopik)

 

Geen gewoon licht

Het licht aan het begin van de schepping was geen gewoon licht, want zon maan en sterren moesten nog geschapen worden. Dit licht was het licht van de Tora. Het licht op de ets van de eerste dag heeft twee vormen, bolvormig en puntig, terugtredend en binnendringend. Gods aanwezigheid in de wereld is ook tweeërlei, aan de ene kant verborgen en onzichtbaar als in de teruggetrokkenheid en stilte van het gebed, aan de andere kant zich openbarend en manifest wordend zoals in onze rechtvaardige daden. De blauwachtige veren aan de onderzijde van de ets brengen deze woorden in beeld: 'En de geest Gods zweefde boven de oppervlakte van de oerwateren' (Gen. 1:2). Deze woorden duiden volgens een oude rabbijnse uitleg op de ziel van de messias die over de nog ongescheiden oerwateren zweefde, op zoek naar een rustplaats die in de duistere oersoep nog niet te vinden was, op zoek naar een generatie die haar waardig zal zijn en een plek zal verlenen om voorgoed neer te strijken.

De tweede scheppingsdag

'En God sprak: "Laat er een uitspansel zijn tussen de wateren en laat dit scheiding maken tussen water en water." En God maakte het uitspansel en scheidde tussen het water dat onder het uitspansel is en tussen het water dat boven het uitspansel is, en het was zo. En God noemde het uitspansel "hemel", het werd avond en het werd ochtend, een tweede dag' Gen. 1:6-8).

(Ets M. van Loopik)

Deze ets is verschenen als illustratie in de Lezenaarbijbel van de Katholieke Bijbelstichting  ('s - Hertogenbosch 1998), voorzien van de hier volgende beschrijving

Een afscheiding van slechts een vinger dik

Op de ets van de tweede scheppingsdag is te zien hoe de wateren van boven gescheiden worden van de wateren van beneden. Het beeld van de 'rakia' - de hemelkoepel - beschrijft schepping als het terugdringen van de chaos. Zo scheidde God ook de wateren bij de Rietzee om Zijn volk aan de Egyptische vijand te doen ontkomen. Opnieuw scheidde Hij de wateren bij de Jordaan, opdat het volk het beloofde land mocht binnengaan. Volgens een oude uitleg is de 'rakia' maar één vinger dik. Dat dunne uitspansel maakt ons bewust van de geringe afstand die ons scheidt van de chaos. We kunnen de chaos oproepen zoals de generatie van Noach, toen het water zowel uit de hemel neerdaalde als uit de diepte opsteeg om alle leven te verzwelgen. De mens is koning en rentmeester van de natuur. Wanneer hij zijn verantwoordelijkheid verzaakt, vindt hij de natuur als vijand tegenover zich en maakt de chaos zich tot zijn meester.
In de rechter bovenhoek van de ets prijkt een vurige Tora-rol. De Tora opent met woorden, die in hun eenvoud en zwaarte als het ware de gehele wereld omvatten: 'In het begin schiep God de hemel en de aarde' (Gen. 1:1).  Zo is dit vers in vrijwel alle vertalingen weergegeven. De Hebreeuwse grondtekst laat echter ook een andere weergave toe: Door middel van het begin schiep God de hemel en de aarde. Volgens deze alternatieve vertaling gebruikte de Schepper bij Zijn 'werk' als het ware een instrument: 'het begin'. Wat voor instrument dit was, vertelt een oude overlevering door middel van een gelijkenis. De Schepper kan worden vergeleken met een architect. Deze begint niet lukraak te bouwen maar gaat weloverwogen te werk. Uit bevlogenheid legt hij zijn wezen in het bouwwerk. Functie en bestemming van het bouwwerk en zijn onderdelen legt hij vast in een bouwplan. Gods bouwplan voor de wereld was de Tora, die als eerste van alle dingen geschapen is. Zoals een bepaalde bouwstijl ons verraadt welke architect een gebouw ontworpen heeft, zo laat de Tora iets van Gods wezen zien. In het bouwplan ligt ook de messiaanse bestemming van de wereld besloten. Het is de mens mede gegeven een schuchter begin te maken met de voltooiing, zodat de Allerhoogste het werk kan voleindigen.

©  2000 dr. Marcus van Loopik
Alle rechten voorbehouden. Niets van de tekst of van de afbeeldingen van de etsen mag  
op welke wijze dan ook worden vermenigvuldigd  zonder mijn voorafgaande toestemming.

De originele etsen zijn in beperkte oplage verkrijgbaar. Oningelijst € 280,- per stuk,
ingelijst € 340,- per stuk (beeldafmeting 30 cm. bij 40 cm.; lijst 50 cm. bij 60 cm.).
Schrijf voor reacties en bestellingen naar mijn e-mailadres: 
vervolg dag  3-4